Τριάντα χρόνια πριν, η ανεργία στην Ανδαλουσία έφτανε το 75%, και οι περισσότεροι μετανάστευαν στο εξωτερικό αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Όσοι έμειναν πίσω δεν θέλησαν να κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Το 1979, 700 κάτοικοι της Μαριναλέντας, με την παρότρυνση ενός καινούργιου δημάρχου, του Juan Manuel Sánchez Gordillo αποφάσισαν να διεκδικήσουν την γη γύρω από το χωριό, που ανήκε σε αριστοκράτες γαιοκτήμονες. Οι αποφασισμένοι κάτοικοι ξεκίνησαν απεργίες πείνας, κατ' ελάμβαναν συχνά πυκνά τα κυβερνητικά κτίρια στην κοντινή Σεβίλλη, μπλόκαραν τις συγκοινωνίες, σαμποτάραν τα αγροτικά μηχανήματα…. και όλα αυτά για 12 χρόνια, χωρίς να το βάζουν κάτω. Ώσπου, ένας γαιοκτήμονας της περιοχής, ο Δούκας του Ιντιφάντο, υπέκυψε στην πίεση των αγροτών και χάρισε στο δημόσιο 12.000 εκτάρια γης.
Ο Χουάν Μανουέλ Γκορντίγιο είναι δήμαρχος στην Μαριναλέντα, μιας κωμόπολης της Ισπανίας 3.000 κατοίκων περίπου στην περιοχή της Ανδαλουσίας . Αυτός ο Δήμαρχος, επανεκλέγεται συνεχώς εδώ και τριάντα τρία χρόνια, αφού μαζί με τους συμπολίτες του κατάφεραν το 1986 να πάρουν από έναν τσιφλικά της περιοχής μετά από δικαστικούς αγώνες μια έκταση 12.000 στρεμμάτων περίπου. Στην Αρχή δημιούργησαν ένα συνεταιρισμό και μετά έφτιαξαν ένα εργοστάσιο για να συσκευάζουν και να τυποποιούν τα προϊόντα που παράγουν.
Όπως δηλώνει ο δήμαρχος, όσοι εργάζονται στα χωράφια και στο εργοστάσιο αλλά και σε οποιανδήποτε άλλη υπηρεσία του δήμου έχουν τον ίδιο μισθό 46 ευρώ τη μέρα,δηλαδή περίπου 1200 ευρώ τον μήνα για 6.5 ώρες δουλειά την ημέρα 6 ημέρες την εβδομάδα. Τα κέρδη που μένουν τα επενδύουν πάλι στο συνεταιρισμό και για να καλυφθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου. Ο δήμος χτίζει επίσης τα σπίτια με προσωπική εργασία των κατοίκων. Το νοίκι για ένα σπίτι 90 τετραγωνικών περίπου είναι 15 ευρώ το μήνα, και το κόστος για τον παιδικό σταθμό της πόλης 12 ευρώ.
Καλλιεργούν όσπρια και λαχανικά, μαζεύουν ελιές, συσκευάζουν τα προϊόντα τους και τα πωλούν, κυρίως στην ισπανική αγορά. Η δημοτική αρχή έχει φτιάξει για τους κατοίκους της, γυμναστήριο, θερινό σινεμά, γήπεδο ποδοσφαίρου, ενώ δεν λείπουν τα εστιατόρια και η ντίσκο! Το καλοκαίρι, στις τρεις ανοιχτές δημοτικές πισίνες, το πάσο για όλη την θερινή σεζόν κοστίζει μόλις 3.50 ευρώ. Σε τακτά χρονικά διαστήματα, ένα αμάξι με ντουντούκα γυρνάει στους δρόμους και ενημερώνει τους κατοίκους για την Κόκκινη Κυριακή. Την μέρα που ορίζεται ως Κόκκινη Κυριακή, όσοι κάτοικοι επιθυμούν καθαρίζουν εθελοντικά τους δρόμους ή κάνουν άλλες κοινοτικές δουλειές.
Αστυνομία δεν υπάρχει με αποτέλεσμα να εξοικονομούνται 350.000 περίπου Ευρώ τον χρόνο τα οποία χρησιμοποιούνται σε άλλης μορφής κοινωνικές υπηρεσίες φροντίζουν οι κάτοικοι ένας ένας και όλοι μαζί για την τάξη και την ασφάλεια της πόλης τους.
Από αυτή την γη, ζουν σήμερα όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Καλλιεργούν και πωλούν οι ίδιοι τα προϊόντα που παράγουν. Το καταπληκτικό είναι ότι ο τότε νεαρός δήμαρχος Gordillo, συνεχίζει να εκλέγεται, εδώ και 31 χρόνια, με απόλυτη πλειοψηφία!
Στο όραμα του, περί σοσιαλισμού και συμμετοχικής δημοκρατίας οφείλεται ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής στην μικρή αυτή κοινότητα. Το χωριό βρίσκεται στη μέση μιας πεδιάδας κάτω από τον καυτό ήλιο της Ανδαλουσίας. Τα περιποιημένα δρομάκια με παρτέρια λουλουδιών, δεξιά και αριστερά, οδηγούν στην Πλατεία της Ειρήνης. Εκεί βρίσκεται «Το Σπίτι του Πολιτισμού», το καφενείο όπου συγκεντρώνονται οι εργάτες του χωριού. Ένα πανό που ανεμίζει στη μέση της πλατείας γράφει «Tierra de Libertad», δηλαδή «Ελεύθερη Γη». Στον μεγάλο δρόμο, την «λεωφόρο της Ελευθερίας» οι τοίχοι των σπιτιών είναι διακοσμημένοι, με κεραμικά πιάτα.Σε όλα αναγράφεται το σλόγκαν της Μαριναλέντας: «Μια ουτοπία για την ειρήνη.» Θα μπορούσε να είναι το σκηνικό μιας ταινίας του Αλμοδοβάρ. Αλλά όχι! Ακόμα και ο Αλμαδοβάρ θα θεωρούσε αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω επιστημονική φαντασία.
Το ιδιαίτερο κοινοτικό πρόγραμμα στέγασης που θεσπίστηκε στο χωριό έχει προσελκύσει πολλούς Ισπανούς, ακόμα και από την Βαρκελώνη, που ήρθαν να μείνουν στην Μαριναλέντα μόνιμα. Ο καθένας μπορεί να χτίσει το δικό του σπίτι. Το οικόπεδο, τα οικοδομικά υλικά, τα εργατικά χέρια , ακόμα και ο αρχιτέκτονας που χρειάζεται παραχωρούνται από τον δήμο! Αφού χτίσουν το σπίτι, οι νέοι κάτοικοι πληρώνουν στο δήμο κάθε μήνα το ποσό των 15 ευρώ και είναι πλέον ιδιοκτήτες! Περισσότερα από 350 σπίτια έχουν κτιστεί ως τώρα με αυτό το σχέδιο. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει αστυνομία, γλιτώνει το χωριό από δαπάνες ύψους 350.000 δολαρίων ετησίως. Εκτός όμως από την αστυνομική αρχή, στο χωριό δεν υπάρχει ούτε επίσημη θρησκεία. Όταν η υπόλοιπη Ισπανία γιορτάζει θρησκευτικές εορτές, στην Μαριναλέντα κάνουν διακοπές. Σέβονται φυσικά όσους θέλουν να γιορτάσουν σύμφωνα με την πίστη τους. Όποιες και να είναι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τους όμως, όλοι μαζί γιορτάζουν ανελλιπώς κάθε χρόνο τα γενέθλια του Τσε Γκεβάρα!
Οι κριτικοί της τακτικής του δημάρχου Sanchez, ωστόσο, λένε ότι υπερβάλει για τα κατορθώματα της κοινότητας. Κατά αυτούς, αντί της παραγωγής πλούτου για τους κατοίκους, ο δήμαρχος απλά έχει καταφέρει να μοιράσει τη δυστυχία σε όλα τα μέλη της κοινότητας, ενώ προσφέροντας χαμηλόμισθες εργασιακές θέσεις, καταφέρνει να εξαρτώνται οι κάτοικοι από αυτόν.
Τον κατηγορούν επίσης για το ότι, ενώ αρχικά ασκούσε δριμύτατη κριτική στους μεγαλογαιοκτήμονες, πλέον έχει γίνει ίδιος με αυτούς, καθότι κατέχει το μεγαλύτερο μέρος της γης. «Η πολιτική ατμόσφαιρα της Marinaleda είναι ασφυκτική, με τον δήμαρχο να έχει εξοστρακίσει κάθε πολιτικό του αντίπαλο».
Δεν είναι τόσο το ίδιο το σύστημα που τους απασχολεί, όσο οι άνθρωποι που καλούνται να το εφαρμόσουν πιστά. Υπάρχουν ιδανικές κοινωνίες; Ο καθηγητής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο της Σεβίλης, Salvador Becera, σχολίασε στους N.Y. Times: «Αυτή τη στιγμή, μπορούν να αναπνέουν ήσυχοι, με τον καπιταλισμό σε κρίση, αλλά τι θα γινόταν αν τους δινόταν η ευκαιρία να πλουτίσουν; Ποιος θα έμενε στο μικρό αυτό παράδεισο;». Η απάντηση βρίσκεται στο μέλλον. Προς το παρόν, κε Becera, οι κάτοικοι της Μαριναλέντας ζουν την δική τους, προσωπική ουτοπία. Και το απολαμβάνουν!
Ιδιαίτερα εν μέσω οικονομικής κρίσης, η κομουνιστική αυτή κοινότητα έχει καταφέρει να υψώσει ανάστημα ενάντια στην καπιταλιστική αγορά, προσελκύοντας αρκετές οικογένειες από τα γύρω χωριά, καθώς και από πιο μακρινές πόλεις, με το κοινοτικό πρόγραμμα στέγασης που διαθέτει, καθώς και με το σύστημα αγροτικού συνεταιρισμού της. Ο 53χρονος δήμαρχος Sanchez, ο οποίος παραμένει για τρίτη δεκαετία στο αξίωμα αυτό, αναφέρει ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση απλά δικαιώνει το σοσιαλιστικό όραμά του. «Όλοι είχαν αναγάγει την οικονομία σε θεό, ο οποίος ρύθμιζε τα πάντα με το «αόρατο χέρι» του. Παλαιότερα, θεωρούνταν αμάρτημα να μιλάς για εμπλοκή της κυβέρνησης στην οικονομία, ωστόσο τώρα γίνεται πιο αντιληπτό από ποτέ ότι η οικονομία πρέπει να έρθει στην υπηρεσία του ανθρώπου».
Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ισπανία, όπου οι πολίτες δανείζονταν για να αγοράσουν σπίτια σε υπερεκτιμημένες τιμές, στην πόλη της Marinaleda οι κάτοικοι έχτιζαν τα δικά τους σπίτια χωρίς υποθήκη, ενώ αν κάποιος κάτοικος από κοντινό χωριό έχανε την δουλειά του, τότε η κοινότητα του έδινε εργασία, μειώνοντας τα ποσοστά ανεργίας της περιοχής.
Η μικρή πόλη της Marinaleda αποτελεί πεδίο άνθισης αριστερών αντιλήψεων από τον Απρίλιο του 1979, όταν και πρωτοεκλέχθηκε ο Sanchez στο αξίωμά του, ως αντιπρόσωπος της «Κολεκτίβας Ενωμένων Εργατών». Με τα χρόνια οι κάτοικοι έχουν καταλάβει φάρμες, ενώ έχουν προχωρήσει και σε απεργίες πείνας για την εξασφάλιση καλλιεργήσιμης γης και εργασίας. Διασημότερη καμπάνια ήταν αυτή του 1991, όταν και πήραν με την τοπική κυβέρνηση έκταση 3.000 εκταρίων από τον Δούκα του Infantado. Αποτέλεσμα ήταν η κοινότητα της Marinaleda να ξεκινήσει την καλλιέργεια λαχανικών και οσπρίων, ενώ σήμερα αυτοπροβάλλεται ως η «ουτοπία για την ειρήνη», καθότι δεν διαθέτει αστυνομία, κάτι το οποίο της κόβει σε δαπάνες ένα ποσό της τάξης των 350.000 δολαρίων ετησίως.
Ενώ, ωστόσο, ο δήμαρχος προβάλει την Marinaleda ως μια κομουνιστική όαση, οι αναλυτές και οι πολιτικοί του αντίπαλοι δηλώνουν ότι στην πραγματικότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από λεφτά της τοπικής αυτοδιοίκησης, και της κυβέρνησης. Τα υλικά για κάθε σπίτι κοστίζουν περίπου 25.000 δολάρια. Κατά το Salvador Becera, ανθρωπολόγο του Κέντρου Ανδαλουσιανών Σπουδών στη Σεβίλη, μπορεί ο δήμαρχος Sanchez να έχει φέρει την κοινωνική ισότητα σε μια μεγάλη αμόρφωτη και οικονομικά καταπιεσμένη κοινότητα, παρ” όλα αυτά η απόψεις του είναι αναχρονιστικές, και το μέλλον της Ανδαλουσίας έγκειται όχι στους αγρούς, αλλά στην βιομηχανία και τις υπηρεσίες. «Αυτή τη στιγμή, μπορούν να αναπνέουν ήσυχοι, με τον καπιταλισμό σε κρίση, αλλά τι θα γινόταν αν τους δινόταν η ευκαιρία να πλουτίσουν; Ποιος θα έμενε στο μικρό παράδεισο του Sanchez Gordillo τότε;».
Ο δήμαρχος Sanchez ωστόσο φαίνεται αμετακίνητος. «Έχουμε εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια. Αφού οι κάτοικοι με επανεκλέγουν με απόλυτη πλειοψηφία κάθε φορά, τότε κάτι κάνω σωστά» απαντά.
Επιμέλεια Κειμένου: tokaravani
Πηγές: New York Times, vasiliastismonaxias.blogspot.gr, tvxs.gr, annapodara.tumblr.com, averoph.wordpress.com
- Δείτε: http://www.tokaravani.gr/2014/03/marinalenta-etsi-xevrakonoun-ton-kapitalismo/#sthash.W3PA0KzY.dpuf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου